Họa sĩ Brekke

Posted at 27/09/2015

166 Views

Thật hài hước và ngạc nhiên khi nghệ thuật được tôn vinh lại không nằm ở chính nó mà nằm ở những thứ phụ kiện kèm theo. Bạn có từng bị phân tán khi cảm nhận một tác phẩm nghệ thuật?
***

Ingvald Brekke là một người vẽ tranh, tranh của anh ta cũng đẹp như bao bức họa khác. Nhưng anh chưa nổi tiếng để được gọi là họa sĩ Brekke. Thiệt là tội nghiệp.
 Vào một đêm, chúng tôi ngồi ngoài ban công:
 - Anh cũng nên quảng cáo đi, phải gây chú ý chứ.
 Brekke mỉm cười, tay mồi điếu thuốc lá, mắt hướng nhìn vùng đất rộng. Anh ở căn nhà nhỏ, chỉ lớn hơn nhà nghỉ mát một chút, nhưng phong cảnh chung quanh rất tuyệt vời. Cao ráo, sáng sủa, cảnh đẹp trải daì tới chân trời. Tôi hỏi:
 - Tại sao anh không bắt đầu đội mũ nồi đi?
 Brekke mỉm cười, ưu tư:
 - Lúc đó có người mua tranh của tôi sao?
 - Anh cũng biết đấy, người nghệ sĩ nhìn phải kỳ kỳ một chút. Ai cũng nghĩ thế. Anh thì quê mùa và bình thường quá. Anh phải đội mũ nồi đi đã, rồi từ từ tăng lên.
 Lúc ấy Gerd, vợ Grekke bưng bình và tách ra ngoài ban công. Chị ta nhỏ tuổi hơn chồng. Dáng người mảnh khảnh, má lúm đồng tiền. Tóc vàng như ruộng lúa chín. Chị lên tiếng bằng giọng trang nghiêm:
 - Tôi nghe anh nói gì rồi. Anh nghĩ điều ấy, thiệt là xấu hổ quá.
 Chúng tôi uống hết ly rượu nhẹ, rồi uống càfê và ăn bánh nhà làm. Không ai có thể làm bánh ngon như chị Gerd.
 Tôi nói:
 - Chồng chị nay đã 35 tuổi, kiếm tiền không bằng cách đây 5 năm. Từ đó chúng ta có thể kết luận rằng 5 năm nữa, anh cũng không khá hơn đâu, anh thấy không? Anh chỉ xẹt qua, xẹt lại đấu láo, vui vẻ với mọi người, không là con người kỳ dị để thiên hạ phải chú ý. Anh phải tạo ra ý tếu lạ, để râu, tóc mọc dài. Còn bây giờ nhìn anh bảnh trai, từ tốn như một nhân viên trong nhà băng vậy thôi.
 Vợ anh và anh cười, Gerd hỏi:
 - Còn anh thì sao? Anh quảng cáo mấy quyển sách của anh như thế nào? Anh cũng đội mũ nồi luôn hả?
 Tôi trả lời:
 - Tôi thì không bằng anh chị đâu, tôi còn độc thân mà. Rồi chúng tôi nói qua chuyện khác, vui vẻ, ấm cúng. Mặt trời tư từ lặn sau chân trời, đỏ như lữa. Chung quanh nhà, tiếng côn trùng kêu ra ra. Mùa hè tới, thiên nhiên ở Na-uy đẹp không đâu bằng.
 Căn nhà nhỏ bé của tôi ở phía bên kia, dưới thấp nên không thấy phong cảnh nhiều. Chúng tôi quen nhau đã được vài năm rồi.
***
 Đúng là ingvald Brekke không được may cho lắm. Số anh đi thụt lùi. Lần triển lãm mùa thu, anh bị thất bại. Thế là công việc của anh bị đình trệ.
Hôm tôi đến để an ủi anh, anh tỏ vẻ cay đắng. Trong căn phòng triển lãm nhỏ có rất nhiều tranh. Tôi mua vài bức tranh đẹp và còn thích nhiều bức khác nữa. Tôi không dám biểu lộ sự thích thú ấy, vì sợ anh nghĩ tôi vì tội nghiệp ảnh.
 Anh vui vẻ, nói giọng khôi hài:
 Đội chiếc mũ nồi đâu có tốt gì hơn? Đội mũ làm tranh đẹp hơn được à?
 - Chưa, nhưng rồi anh sẽ được chú ý.
 Chưa tin hẳn, nhưng từ đó anh không cạo râu. Một hôm anh đến thăm tôi, thấy râu anh mọc rậm rì. Anh nói nặng giọng:
 - Anh nghĩ sao? Gerd đã cười tôi đến đau cả bụng. 
- Tốt lắm, - tôi trả lời - nhưng mặc thêm cái áo ấm, và cổ cao vô nữa, nhớ nhé, giờ là mùa thu rồi.
 ***

Những ngày sau đó, tôi thấy anh thường đạp xe với cái áo ấm đen, đầu đội mũ nồi, râu mọc dài hơn, nom như nhà tiên tri. Khó nhận ra anh. Anh bảo mình chẳng khác gì một thằng hề, và tỏ vẻ bực mình. Nói chuyện với mọi người không còn được dễ thương nữa. Người ta thấy lạ nên tới hỏi tôi:
 - Anh chàng Brekke có chuyện gì không? Anh quen anh ta mà. Sao anh ấy khác quá.
 Tôi giải thích:
 - Brekke đang ở trong thời kỳ sáng tác, không có thời gian làm việc gì khác ngoài chuyện vẽ. Cạo râu thì cũng mất thì giờ, mặc chiếc áo ấm để cởi ra cho mau hơn là những chiếc sơ mi có nhiều nút.
 Quả thật vậy, một hôm có người hàng xóm đến mua tranh, ingvald Brekke, trút bao nhiêu nỗi giận dữ từ lâu, ra một giá đắt hơn 5 lần bình thường. Người đàn ông ấy trả cái rụp, rồi hấp tấp ra đi.
 10 phút sau, ingvald ra ngoài kể lại cuộc bán tranh lạ lùng ấy. 
 - Tôi chẳng hiểu gì cả, anh thở hổn hển.
 - Chắc là nhờ cái áo ấm và cái mũ nồi?
 Anh vừa nói vừa run tay mồi điếu thuốc.
 - Anh đã có sự thay đổi rồi đấy, tôi tiếp:
 - Nhờ bộ áo, cộng với sự phẫn nộ và bất cần trong lúc bán tranh. Rồi đây sẽ còn nhiều người đến. Cứ việc tiếp tục vậy đi. Từ bây giờ phải nói năng với giọng úp mở, nhìn thềng vào mặt khách hàng. Đến mùa đông thì anh khoác một chiếc áo choàng. Những người nghệ sĩ là thế đấy.
 Brekke nhìn tôi chằm chặp:
 - Thế anh có mặc áo choàng không?
 Tôi nhún vai:
 - Tôi không có nhu cầu ấy.
 Anh ta bình tĩnh lại, vui mừng với số tiền mới bán được tranh. Khi anh đi, anh vui vẻ lắm. Tôi ngồi xuống, tiếp tục đánh máy.
 ***
 Mùa đông tới, một hôm tôi nhìn ra cửa sổ từ phòng viết, thấy anh mặc áo choàng dài đen, tóc dài đến vai, phất phơ dưới cái mũ nồi. Anh cúi đầu, thềng lưng trên xe đạp, không nghiêng qua trái hoặc qua phải. Coi anh có vẻ không khỏe.
 Khi về, anh ghé ngang nhà tôi, mặt đỏ, mắt sáng, hấp tấp hỏi:
 - Anh thấy sao? Coi tôi giống đàn bà không?
 - Nom anh đúng là nghệ sĩ thứ thiệt, tôi bình tĩnh trả lời để trấn an anh.
 - Ngồi xuống đi.
 Anh cởi vài nút áo, một loại áo khoác của đàn bà, ngôì xuống, ánh mắt như kẻ sát nhân. Tôi nghĩ rồi anh còn phải mang giầy có nút gài, nhưng cứ từ từ anh mới quen. Tôi pha một ly nước, đưa cho anh. Anh cần uống để được trấn tĩnh.
 - Sao?? - tôi nói.
 - Uống rồi kể cho tôi nghe công chuyện làm ăn đi.
 - Tôi đã bán được 2 bức tranh, anh chậm rãi trả lời - cũng được giá.
 - Chắc là nhờ bộ tóc dài đó, tôi bày chuyện
 - Cứ mặc chiếc áo này thì anh sẽ bán được thêm 2 bức nữa đấy. Làm sao anh có được cái áo này vậy?
 Anh nhìn xuống chiếc áo đàn bà, cởi thêm vài cái nút.
 - Ở chợ trời. Tôi mua 2 kroner. Thiệt là mắc cở. Người ta cứ nhìn tôi.
 - Bây giờ thì thiên hạ sẽ đồn ầm lên đó, ông bạn thân mến à. Sau này người ta sẽ xếp hàng mua tranh của anh đấy. Bây giờ chỉ cần anh cứ nói chuyện tầm phào là được rồi.
 - Ngày nào Gerd cũng cười tôi. Bực quá.
 - Tất cả vì nghệ thuật, Ingvald ạ...